Çene Eklem Ağrıları

her yöne hareket eden yapısı nedeniyle vücuttaki diğer eklemlerden farklı fonksiyonel özelliklere sahiptir. Çene eklemi, alt çene kemiği (mandibula) ile kafatası kemiği arasında yer alır.

Bu eklem sayesinde ağız açıp kapama fonksiyonu sağlanmaktadır. Çene eklemi; kafa kaidesi kemikleri, alt çene kemiği (mandibula), eklem diski ve bağlardan (ligament)  oluşmaktadır.

Çene ekleminde ağrı neden olur?

Çene ekleminde ağrının birçok farklı nedeni olabilir:

• Temporomandibular Eklem Bozuklukları (TMEB): Temporomandibular eklem (çene eklemi), çene hareketlerini kontrol eder. Bu eklemdeki bozukluklar ağrıya, çene hareketlerinde kısıtlılığa ve hatta çene kilitlenmesine yol açabilir.
• Diş Sıkma veya Gıcırdatma (Bruksizm): Gece veya gündüz dişleri sıkma ya da gıcırdatma, çene ekleminde aşırı baskı ve gerilime neden olabilir, bu da ağrıya yol açar.
• Artrit: Çene eklemi, artrit gibi iltihaplı eklem hastalıklarından da etkilenebilir, bu durum ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olabilir.
• Yaralanmalar ve Travmalar: Çene bölgesine alınan darbeler veya yaralanmalar çene ekleminde ağrıya sebep olabilir.
• Diş Problemleri: Çürükler, abseler veya yanlış hizalanmış dişler gibi diş problemleri, çene ekleminde ağrıya neden olabilir.
• Stres: Stres, kas gerginliğini artırabilir ve bu da çene ekleminde ağrıya yol açabilir.
• Hatalı Çiğneme Alışkanlıkları: Tek taraflı ya da dengesiz çiğneme alışkanlıkları çene ekleminde aşırı yüklenmeye ve ağrıya neden olabilir.

Çene eklemindeki ağrının nedenini belirlemek ve uygun tedavi yöntemini seçmek için bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir. Bu ağrılar genellikle birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkar ve tedavi, altta yatan nedenlere göre şekillendirilir.

Çene eklemi fonksiyonel özelliklerinden dolayı oldukça fazla öneme sahiptir. Kabaca ağız açıp kapama olarak ifade edilen bu fonksiyonel özellik beslenme, konuşma ve mimikleri yansıtma gibi konuları içermektedir. Genel bir araştırma yapılacak olsa toplumun önemli kesiminde çene eklemi bozuklukları ile karşılaşabiliriz. Ancak, bu bozukluklar kişiye ağrı, ağız açıp-kapamada zorluk gibi şikayetler oluşturduğunda hastalık olarak kabul etmek gerekir ve tedavi sürecinin başlamasını gerektirir.

Nedenleri ;

Çene eklemi rahatsızlıklarının en önde gelen nedeni travmadır. Travma grubu içerisinde direkt gelen darbeler, zorlu diş çekimleri (özellikle 20 yaş dişi çekimleri), uyumsuz protez kullanımı ve yanlış tedavi edilmiş çene kırıklarını sayabiliriz.

Travma dışında ailevi yatkınlık, stres, uykuda veya uyanıkken diş sıkma ve diş gıcırdatma, tümörler ve romatoid artriti sayabiliriz.

Belirtiler (Semptomlar) ;

Çene eklemi rahatsızlığının ilk görülen belirtisi ağız açma-kapama fonksiyonu esnasında ve yemek yerken fark edilen eklemden gelen seslerdir. Çoğunlukla bu seslere (klik) ağrı eşlik etmez. Ancak bu seslere yemek yerken oluşan ağrı, ağrı nedeniyle uykudan uyanma, uyku esnasında diş sıkma ve gıcırdatma, özellikle uykudan uyanıldığında ağız açıklığında kısıtlılık ve hatta hiç açamama gibi belirtilerin eklenmesi tedavi sürecinin gecikmeden başlanması gerektiğini gösterir.

Bu şikayetlerle doktora başvuran bir hastanın öncelikle ayrıntılı şekilde muayene edilmesi gerekmektedir. Muayene sonrasında radyolojik tetkiklerle (özellikle MR İnceleme) eklemin ve eklem diskinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Tüm bulguları bir araya getirdikten sonra tedavi için en uygun yöntem seçilebilmektedir.

Tedavi ;

Çene eklemi rahatsızlıklarının tedavisi Plastik cerrahi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ve Çene-Yüz protez uzmanından oluşan bir ekip tarafından yapılmalıdır. Diş sıkma ve diş gıcırdatma gibi durumlarda çiğneme kasları üzerine çok fazla yük binmektedir. Bu durumun neticesinde çok şiddetli ağrılar oluşmaktadır. Tedavinin ilk adımı bu durumu ortadan kaldıracak veya azaltacak ilaç tedavisine başlamak olmalıdır. Eş zamanlı olarak çene eklemine yönelik fizyoterapi seansları ile hem eklemi rahatlatmak ve hem de çene eklemini sağlıklı kullanmayı öğrenmek gereklidir. Özellikle uykuda diş sıkma ve diş gıcırdatma durumu mevcutsa Çene-Yüz protez uzmanı tarafından hazırlanacak gece splintlerinin (ısırma plağı) kullanılması da oldukça önemlidir.

Bu kombine tedavi uygulamalarından hastaların % 80-85’i fayda görür. Geri kalan % 15-20’lik kısım içinse cerrahi tedavi gerekmektedir. Cerrahi tedavi için birden fazla seçenek vardır. Bu seçenekler, özellikle eklem diski ve bağların durumuna göre belirlenmektedir.

Çene eklemi rahatsızlıklarının cerrahi tedavisi genel anestezi altında donanımlı bir hastanede gerçekleştirilmelidir. Kulak önünden yapılan bir kesi ile veya ameliyat izini gizleyecek şekilde kulak kıvrımlarına uyacak şekilde yapılan bir kesiyle eklem bölgesine ulaşılır ve patolojik oluşumlar anatomik ve fizyolojik olarak onarılır. Ameliyat sonrası dönemde fizyoterapi seanslarına uyumlu bir şekilde devam etmek cerrahinin başarısını artıracaktır.